214 Bộ thủ chữ Hán: Ý nghĩa, Cách học, Cách viết Siêu Nhanh

Trong tự điển chữ Hán từ thời xưa đến nay, các dạng chữ đều được gom thành từng nhóm theo bộ thủ. Dựa theo bộ thủ, việc tra cứu chữ Hán cũng dễ dàng hơn.

Bài viết này Chinese giới thiệu với các bạn 214 bộ thủ tiếng Trung một cách chi tiết và bài bản. Qua đó, giúp người học có cái nhìn khái quát và đầy đủ nhất về bộ thủ và ý nghĩa tác dụng của nó.

Thứ tự và vị trí 214 bộ thủ trong tiếng Trung

Thứ tự và vị trí các bộ thủ trong tiếng Trung

Thứ tự của mỗi bộ thủ thì căn cứ vào số nét. Đơn giản nhất là bộ thủ chỉ có một nét và phức tạp nhất là bộ thủ 17 nét. Tổng số bộ thủ di dịch theo thời gian. Sách vở ngày nay thường công nhận 214 bộ thủ thông dụng rút từ Khang Hy tự điển năm 1716, Trung Hoa đại tự điển năm 1915, và Từ hải năm 1936.

Vị trí bộ thủ không nhất định mà tùy vào mỗi chữ nên có khi bắt gặp ở bên trên, dưới, phải, trái và chung quanh.

• Bên trái: 略 âm Hán Việt là lược gồm bộ thủ 田 (điền) và 各 (các).
• Bên phải: 期 âm Hán Việt là kỳ gồm bộ thủ 月 (nguyệt) và 其 (kỳ).
• Trên: 苑 âm Hán Việt là uyển gồm bộ thủ 艸 (thảo) và 夗 (uyển). 男 âm Hán Việt là nam gồm bộ thủ 田 (điền) và 力 (lực).
• Dưới: 志 âm Hán Việt là chí gồm bộ thủ 心 (tâm) và 士 (sĩ).
• Trên và dưới: 亘 âm Hán Việt là tuyên gồm bộ thủ 二 (nhị) và 日 (nhật).
• Giữa: 昼 âm Hán Việt là trú gồm bộ thủ 日 (nhật) cùng 尺 (xích) ở trên và 一 (nhất) ở dưới.
• Góc trên bên trái: 房 âm Hán Việt là phòng gồm bộ thủ 戸 (hộ) và 方 (phương).
• Góc trên bên phải: 式 âm Hán Việt là thức gồm bộ thủ 弋 (dặc) và 工 (công).
• Góc dưới bên trái: 起 âm Hán Việt là khởi gồm bộ thủ 走 (tẩu) và 己 (kỷ).
• Đóng khung: 国 âm Hán Việt là quốc gồm bộ thủ 囗 (vi) và 玉 (ngọc).
• Khung mở bên dưới: 間 âm Hán Việt là gian gồm bộ thủ 門 (môn) và 日 (nhật).
• Khung mở bên trên: 凷 âm Hán Việt là khối gồm bộ thủ 凵 (khảm) và 土 (thổ).
• Khung mở bên phải: 医 âm Hán Việt là y gồm bộ thủ 匚 (phương) và 矢 (thỉ).
• Trái và phải: 街 âm Hán Việt là nhai gồm bộ thủ 行 (hành) và 圭 (khuê).

Chức năng dễ nhận diện nhất của bộ thủ là cách phân chia các loại chữ Hán. Căn cứ vào đó việc soạn tự điển cũng có quy củ hơn.

Bộ thủ ngoài ra còn có công dụng biểu nghĩa tuy không hẳn chính xác nhưng người đọc có thể suy ra nghĩa gốc, ví dụ như:

• Chữ 沐 (âm Hán Việt là mộc, nghĩa là tắm) có bộ thủy bên trái chữ mộc, giúp làm rõ chữ này liên quan đến nước.
• Chữ 柏 (âm Hán Việt là bách, một loại cây gỗ) có bộ mộc bên trái chữ bá, nhắc rằng chữ này liên quan đến cây gỗ.

Cách dùng bộ thủ để gợi nghĩa được khai thác nhiều trong chữ Nôm tiếng Việt của người Việt.

Các Nét của 214 bộ thủ trong chữ Hán

Dưới đây là hướng dẫn cách viết, cách đọc và ý nghĩa của 214 bộ thủ trong chữ Trung Quốc.

Bộ thủ 1 Nét (gồm 6 bộ)

STT	BỘ	TÊN BỘ	PHIÊN ÂM	Ý NGHĨA
1.	一	NHẤT	yi	số một
2.	〡	CỔN	kǔn	nét sổ
3.	丶	CHỦ	zhǔ	điểm, chấm
4.	丿	PHIỆT	piě	nét sổ xiên qua trái
5.	乙	ẤT	yī	vị trí thứ 2 trong thiên can
6.	亅	QUYẾT	jué	nét sổ có móc

Bộ thủ 2 Nét (gồm 23 bộ)

7.	二	NHỊ	èr	số hai
8.	亠	ĐẦU	tóu	(Không có nghĩa)
9.	人( 亻)	NHÂN (NHÂN ĐỨNG)	rén	người
10.	儿	NHI	ér	Trẻ con
11.	入	NHẬP	rù	vào
12.	八	BÁT	bā	số tám
13.	冂	QUYNH	jiǒng	vùng biên giới xa; hoang địa
14.	冖	MỊCH	mì	trùm khăn lên
15.	冫	BĂNG	bīng	nước đá
16.	几	KỶ	jī	ghế dựa
17.	凵	KHẢM	kǎn	há miệng
18.	刀(刂)	ĐAO	dāo	con dao, cây đao (vũ khí)
19.	力	LỰC	lì	sức mạnh
20.	勹	BAO	bā	bao bọc
21.	匕	CHỦY	bǐ	cái thìa (cái muỗng)
22.	匚	PHƯƠNG	fāng	tủ đựng
23.	匸	HỆ	xǐ	che đậy, giấu giếm
24.	十	THẬP	shí	số mười
25.	卜	BỐC	bǔ	xem bói
26.	卩	TIẾT	jié	đốt tre
27.	厂	HÁN	hàn	sườn núi, vách đá
28.	厶	KHƯ, TƯ	sī	riêng tư
29.	又	HỰU	yòu	lại nữa, một lần nữa

Bộ thủ (部首): Là một thành phần vô cùng quan trọng và cốt yếu trong tiếng Hán, có thể coi 214 bộ thủ như bảng chữ cái tiếng Trung. Các thành phần trong bộ thủ không thể chia nhỏ hay chia làm từng phần bởi vậy phải học thuộc 214 bộ thủ trong tiếng Trung. Đồng thời bạn còn có thể học cách viết tiếng trung nhanh hơn khi học hết 214 bộ thủ này.

Bộ thủ 3 Nét (gồm 31 bộ)

30.	口	KHẨU	kǒu	cái miệng
31.	囗	VI	wéi	vây quanh
32.	土	THỔ	tǔ	đất
33.	士	SĨ	shì	kẻ sĩ
34.	夂	TRĨ	zhǐ	đến ở phía sau
35.	夊	TUY	sūi	đi chậm
36.	夕	TỊCH	xì	đêm tối
37.	大	ĐẠI	dà	to lớn
38.	女	NỮ	nǚ	nữ giới, con gái, đàn bà
39.	子	TỬ	zǐ	con
40.	宀	MIÊN	mián	mái nhà, mái che
41.	寸	THỐN	cùn	đơn vị «tấc» (đo chiều dài)
42.	小	TIỂU	xiǎo	nhỏ bé
43.	尢	UÔNG	yóu	yếu đuối
44.	尸	THI	shī	xác chết, thây ma
45.	屮	TRIỆT	chè	mầm non, cỏ non mới mọc
46.	山	SƠN	shān	núi non
47.	巛	XUYÊN	chuān	sông ngòi
48.	工	CÔNG	gōng	người thợ, công việc
49.	己	KỶ	jǐ	bản thân mình
50.	巾	CÂN	jīn	cái khăn
51.	干	CAN	gān	thiên can, can dự
52.	幺	YÊU	yāo	nhỏ nhắn
53.	广	NGHIỄM	ān	mái nhà
54.	廴	DẪN	yǐn	bước dài
55.	廾	CỦNG	gǒng	chắp tay
56.	弋	DẶC	yì	bắn, chiếm lấy
57.	弓	CUNG	gōng	cái cung (để bắn tên)
58.	彐	KỆ	jì	đầu con nhím
59.	彡	SAM	shān	lông,  tóc dài
60.	彳	XÍCH	chì	bước chân trái

Bộ thủ 4 Nét (gồm 33 bộ)

61.	心 (忄)	TÂM (TÂM ĐỨNG)	xīn	quả tim, tâm trí, tấm lòng
62.	戈	QUA	gē	cây qua(một thứ binh khí dài)
63.	戶	HỘ	hù	cửa một cánh
64.	手 (扌)	THỦ	shǒu	tay
65.	支	CHI	zhī	cành nhánh
66.	攴 (攵)	PHỘC	pù	đánh khẽ
67.	文	VĂN	wén	văn vẻ, văn chương, vẻ sáng
68.	斗	ĐẨU	dōu	cái đấu để đong
69.	斤	CẨN	jīn	cái búa, rìu
70.	方	PHƯƠNG	fāng	vuông
71.	无	VÔ	wú	không
72.	日	NHẬT	rì	ngày, mặt trời
73.	曰	VIẾT	yuē	nói rằng
74.	月	NGUYỆT	yuè	tháng, mặt trăng
75.	木	MỘC	mù	gỗ, cây cối
76.	欠	KHIẾM	qiàn	khiếm khuyết, thiếu vắng
77.	止	CHỈ	zhǐ	dừng lại
78.	歹	ĐÃI	dǎi	xấu xa, tệ hại
79.	殳	THÙ	shū	binh khí dài, cái gậy
80.	毋	VÔ	wú	chớ, đừng
81.	比	TỶ	bǐ	so sánh
82.	毛	MAO	máo	lông
83.	氏	THỊ	shì	họ
84.	气	KHÍ	qì	hơi nước
85.	水 (氵)	THỦY	shǔi	nước
86.	火(灬)	HỎA	huǒ	lửa
87.	爪	TRẢO	zhǎo	móng vuốt cầm thú
88.	父	PHỤ	fù	cha
89.	爻	HÀO	yáo	hào âm, hào dương (Kinh Dịch)
90.	爿 (丬)	TƯỜNG	qiáng	mảnh gỗ, cái giường
91.	片	PHIẾN	piàn	mảnh, tấm, miếng
92.	牙	NHA	yá	răng
93.	牛( 牜)	NGƯU	níu	trâu
94.	犬 (犭)	KHUYỂN	quǎn	con chó

Tại sao phải nhớ và học thuộc 214 bộ thủ trong tiếng Trung ? Để tra từ điển bạn không thể nào học thuộc tất cả các phiên âm, bởi vậy việc tra từ điển sẽ đơn giản hơn rất nhiều nếu như bạn học thuộc 214 bộ thủ.

Bộ thủ 5 Nét gồm 23 bộ

95.	玄	HUYỀN	xuán	màu đen huyền, huyền bí
96.	玉	NGỌC	yù	đá quý, ngọc
97.	瓜	QUA	guā	quả dưa
98.	瓦	NGÕA	wǎ	ngói
99.	甘	CAM	gān	ngọt
100.	生	SINH	shēng	sinh đẻ, sinh sống
101.	用	DỤNG	yòng	dùng
102.	田	ĐIỀN	tián	ruộng
103.	疋(匹)	THẤT	pǐ	đơn vị đo chiều dài, tấm (vải)
104.	疒	NẠCH	nǐ	bệnh tật
105.	癶	BÁT	bǒ	gạt ngược lại, trở lại
106.	白	BẠCH	bái	màu trắng
107.	皮	BÌ	pí	da
108.	皿	MÃNH	mǐn	bát dĩa
109.	目	MỤC	mù	mắt
110.	矛	MÂU	máo	cây giáo để đâm
111.	矢	THỈ	shǐ	cây tên, mũi tên
112.	石	THẠCH	shí	đá
113.	示 (礻)	THỊ (KỲ)	shì	chỉ thị; thần đất
114.	禸	NHỰU	róu	vết chân, lốt chân
115.	禾	HÒA	hé	lúa
116.	穴	HUYỆT	xué	hang lỗ
117.	立	LẬP	lì	đứng, thành lập

Bộ thủ 6 Nét gồm 29 bộ

118.	竹	TRÚC	zhú	tre trúc
119.	米	MỄ	mǐ	gạo
120.	糸 (糹-纟)	MỊCH	mì	sợi tơ nhỏ
121.	缶	PHẪU	fǒu	đồ sành
122.	网 (罒- 罓)	VÕNG	wǎng	cái lưới
123.	羊	DƯƠNG	yáng	con dê
124.	羽 (羽)	VŨ	yǔ	lông vũ
125.	老	LÃO	lǎo	già
126.	而	NHI	ér	mà, và
127.	耒	LỖI	lěi	cái cày
128.	耳	NHĨ	ěr	tai (lỗ tai)
129.	聿	DUẬT	yù	cây bút
130.	肉	NHỤC	ròu	thịt
131.	臣	THẦN	chén	bầy tôi
132.	自	TỰ	zì	tự bản thân, kể từ
133.	至	CHÍ	zhì	đến
134.	臼	CỬU	jiù	cái cối giã gạo
135.	舌	THIỆT	shé	cái lưỡi
136.	舛	SUYỄN	chuǎn	sai suyễn, sai lầm
137.	舟	CHU	zhōu	cái thuyền
138.	艮	CẤN	gèn	quẻ Cấn (Kinh Dịch); dừng, bền cứng
139.	色	SẮC	sè	màu, dáng vẻ, nữ sắc
140.	艸 (艹)	THẢO	cǎo	cỏ
141.	虍	HỔ	Hū	vằn vện của con hổ
142.	虫	TRÙNG	chóng	sâu bọ
143.	血	HUYẾT	xuè	máu
144.	行	HÀNH	xíng	đi, thi hành, làm được
145.	衣 (衤)	Y	yī	áo
146.	襾	Á	yà	che đậy, úp lên

Chiết tự (chẻ chữ, phân tích chữ): đó là một phương pháp nhớ tiếng Trung nhanh nhất, hiệu quả nhất. Ví dụ 休[xiū] có nghĩa là nghỉ ngơi, thì được ghép từ hai chữ nhân (人) đứng và mộc (木), là việc lấy hình ảnh con người khi làm việc mệt, hoặc đi đường mệt thường tựa vào gốc cây (bộ mộc) để nghỉ, do đó ta có chữ “hưu” là nghỉ.

Bộ thủ 7 Nét gồm 20 bộ

147.	見( 见)	KIẾN	jiàn	trông thấy
148.	角	GIÁC	jué	góc, sừng thú
149.	言 (讠)	NGÔN	yán	nói
150.	谷	CỐC	gǔ	khe nước chảy giữa hai núi
151.	豆	ĐẬU	dòu	hạt đậu, cây đậu
152.	豕	THỈ	shǐ	con heo, con lợn
153.	豸	TRÃI	zhì	loài sâu không chân
154.	貝 (贝)	BỐI	bèi	vật báu
155.	赤	XÍCH	chì	màu đỏ
156.	走	TẨU	zǒu	đi, chạy
157.	足	TÚC	zú	chân, đầy đủ
158.	身	THÂN	shēn	thân thể, thân mình
159.	車 (车)	XA	chē	chiếc xe
160.	辛	TÂN	xīn	cay, vất vả
161.	辰	THẦN	chén	nhật, nguyệt, tinh; thìn (12 chi)
162.	辵(辶 )	QUAI XƯỚC	chuò	chợt bước đi chợt dừng lại
163.	邑 (阝)	ẤP	yì	vùng đất, đất phong cho quan
164.	酉	DẬU	yǒu	một trong 12 địa chi
165.	釆	BIỆN	biàn	phân biệt
166.	里	LÝ	lǐ	dặm; làng xóm

Bộ thủ 8 Nét gồm 9 bộ

167	金	KIM	jīn	kim loại; vàng
168.	長 (镸- 长)	TRƯỜNG	cháng	dài; lớn (trưởng)
169.	門 (门)	MÔN	mén	cửa hai cánh
170.	阜 (阝)	PHỤ	fù	đống đất, gò đất
171.	隶	ĐÃI	dài	kịp, kịp đến
172.	隹	TRUY, CHUY	zhuī	chim đuôi ngắn
173.	雨	VŨ	yǔ	mưa
174.	青 (靑)	THANH	qīng	màu xanh
175.	非	PHI	fēi	không

Bộ thủ 9 Nét gồm 11 bộ

176.	面( 靣)	DIỆN	miàn	mặt, bề mặt
177.	革	CÁCH	gé	da thú; thay đổi, cải cách
178.	韋 (韦)	VI	wéi	da đã thuộc rồi
179.	韭	PHỈ, CỬU	jiǔ	rau phỉ (hẹ)
180.	音	ÂM	yīn	âm thanh, tiếng
181.	頁 (页)	HIỆT	yè	đầu; trang giấy
182.	風 (凬-风)	PHONG	fēng	gió
183.	飛 (飞)	PHI	fēi	bay
184.	食( 飠-饣)	THỰC	shí	ăn
185.	首	THỦ	shǒu	đầu
186.	香	HƯƠNG	xiāng	mùi hương,hương thơm

Đoán nghĩa của chữ: khi người học tiếng Trung biết bộ thủ thì một cách tương đối ta hoàn toàn có thể đoán được chung chung nghĩa của từ đó, như thấy bộ “thủy” (水,氵) là biết nghĩa sẽ liên quan đến sông nước ao hồ, bộ mộc (木) liên quan đến cây cối, bộ tâm (心,忄) liên quan đến tình chí, cảm xúc của con người…
Mỗi bộ thủ đều có ý nghĩa của nó, tuy nhiên, hiện tại chúng ta đang học là tiếng Hán giản thể, vậy nên ý nghĩa của các từ Hán đó không còn liên quan đến các chữ Hán giản thể là mấy nữa. Nhưng bằng trí tưởng tượng của mình chúng ta hoàn toàn có thể biến 214 bộ thủ tiếng Trung ấy thành các từ tiếng Trung. Ví dụ như chữ 铅[qiān] có nghĩa là chì (trong từ bút chì), gồm có bộ kim, bộ khẩu, bộ kỷ(đọc là jǐ – đọc gần như chữ “chỉ” trong tiếng Việt) vậy ta có thể nhớ là “Kim – Chỉ – khâu Mồm lại” thế là ra chữ铅 rồi ).

Bộ thủ 10 Nét gồm 8 bộ

187.	馬( 马)	MÃ	mǎ	con ngựa
188.	骫	CỐT	gǔ	xương
189.	高	CAO	gāo	cao
190.	髟	BƯU, TIÊU	biāo	tóc dài; sam cỏ phủ mái nhà
191.	鬥	ĐẤU	dòu	chống nhau, chiến đấu
192.	鬯	SƯỞNG	chàng	rượu nếp; bao đựng cây cung
193.	鬲	CÁCH	gé lì	tên một con sông xưa, cái đỉnh
194.	鬼	QUỶ	gǔi	con quỷ

Bộ thủ 11 Nét gồm 6 bộ

195.	魚( 鱼)	NGƯ	yú	con cá
196.	鳥 (鸟)	ĐIỂU	niǎo	con chim
197.	鹵	LỖ	lǔ	đất mặn
198.	鹿	LỘC	lù	con hươu
199.	麥 (麦)	MẠCH	mò	lúa mạch
200.	麻	MA	má	cây gai

Bộ 12 Nét gồm 4 bộ

201.	黃	HOÀNG	huáng	màu vàng
202.	黍	THỬ	shǔ	lúa nếp
203.	黑	HẮC	hēi	màu đen
204.	黹	CHỈ	zhǐ	may áo, khâu vá

Bộ 13 Nét gồm 4 bộ

205.	黽	MÃNH	mǐn	con ếch; cố gắng (mãnh miễn)
206.	鼎	ĐỈNH	dǐng	cái đỉnh
207.	鼓	CỔ	gǔ	cái trống
208.	鼠	THỬ	shǔ	con chuột

Bộ 14 Nét gồm 2 bộ

209.	鼻	TỴ	bí	cái mũi
210.	齊 (斉-齐)	TỀ	qí	ngang bằng, cùng nhau

Bộ thủ 15 Nét gồm 1 bộ

211.

齒 (歯 -齿)

XỈ

chǐ

răng

Bộ 16 Nét gồm 2 bộ

212.	龍 (龙)	LONG	lóng	con rồng
213.	龜 (亀-龟)	QUY	guī	con rùa

Bộ 17 Nét gồm 1 bộ

214.

龠

DƯỢC

yuè

sáo 3 lỗ

50 Bộ thủ  thường dùng

50 Bộ thủ thường dùng trong tiếng Trung

* Theo thống kê của Đại học Yale Các chữ Hán có tần số sử dụng cao nhất thường thường thuộc 50 bộ thủ sau(trong Dictionary of Spoken Chinese, 1966)

1. 人 nhân (亻) – bộ 9 2.  刀 đao (刂) – bộ 18 3.  力 lực – bộ 19 4. 口 khẩu – bộ 30 5. 囗 vi – bộ 31 6. 土 thổ – bộ 32 7. 大 đại – bộ 37 8. 女 nữ – bộ 38 9. 宀 miên – bộ 40 10. 山 sơn – bộ 46 11. 巾 cân – bộ 50 12. 广 nghiễm – bộ 53 13. 彳 xích – bộ 60 14. 心 tâm (忄) – bộ 61 15. 手 thủ (扌) – bộ 64 16. 攴 phộc (攵) – bộ 66 17. 日 nhật – bộ 72 18. 木 mộc – bộ 75 19. 水 thuỷ (氵) – bộ 85 20. 火 hoả (灬) – bộ 86 21. 牛 ngưu – bộ 93 22. 犬 khuyển (犭) – bộ 94 23. 玉 ngọc – bộ 96 24. 田 điền – bộ 102 25. 疒 nạch – bộ 104

26. 目 mục – bộ 109 27. 石 thạch – bộ 112 28. 禾 hoà – bộ 115 29. 竹 trúc – bộ 118 30. 米 mễ – bộ 119 31. 糸 mịch – bộ 120 32. 肉 nhục (月 ) – bộ 130 33. 艸 thảo (艹) – bộ 140 34. 虫 trùng – bộ 142 35. 衣 y (衤) – bộ 145 36. 言 ngôn – bộ 149 37. 貝 bối – bộ 154 38. 足 túc – bộ 157 39. 車 xa – bộ 159 40. 辶 sước – bộ 162 41. 邑 ấp阝+ (phải) – bộ 163 42. 金 kim – bộ 167 43. 門 môn – bộ 169 44. 阜 phụ 阝- (trái) – bộ 170 45. 雨 vũ – bộ 173 46. 頁 hiệt – bộ 181 47. 食 thực – bộ 184 48. 馬 mã – bộ 187 49. 魚 ngư – bộ 195 50. 鳥 điểu – bộ 196

Download 214 bộ thủ chữ Hán pdf

Các bạn có thể tải 214 bộ thủ chữ Hán tại đây

=> Lưu ý: 214 bộ thủ đóng vai trò cực kì quan trọng bởi vậy người học nên đầu tư thời gian cũng như công sức để học tốt các bộ thủ tiếng Trung.

Học được bộ thủ tiếng Trung chắc chắn thì quá trình học sẽ đơn giản và dễ dàng hơn rất nhiều vì nó hỗ trợ việc học viết, học nhớ và học phát âm tiếng Trung